Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu dysponuje ponad 3 milionami woluminów. Jest w trakcie cyfrowej rewolucji. Część jej zbiorów staje się dostępna online, co umożliwi łatwy dostęp do bogactwa wiedzy dla wszystkich zainteresowanych.
Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu z wieloletnim projektem
Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa to projekt, który powstał we współpracy bibliotek naukowych i publicznych w Poznaniu, przy wsparciu Poznańskiego Centrum Superkomputerowo-Sieciowego. Celem inicjatywy, która trwa już od 20 lat, jest umożliwienie dostępu online do różnorodnych zasobów, obejmujących edukacyjne skrypty, dziedzictwo kulturowe, regionalia oraz muzyka.
Proces digitalizacji
Proces cyfryzacji zbiorów jest czasochłonny i wymaga zaangażowania specjalistycznych zespołów. Jolanta Noskowiak, kierowniczka Oddziału Ochrony Zbiorów i Pracowni Digitalizacji Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu podkreśla, że pierwszym krokiem jest wytypowanie materiałów do zdigitalizowania. Niejednokrotnie to zniszczone publikacje, a to wymaga dodatkowych zabiegów konserwatorskich.
– Wszystko zaczyna się od wytypowania materiałów, które chcemy rzeczywiście zdigitalizować i upowszechnić, bo to nasz główny cel – mówi Jolanta Noskowiak, kierowniczka Oddziału Ochrony Zbiorów i Pracowni Digitalizacji Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu. I dodaje – To czasochłonny proces, często są to materiały bardzo zniszczone, tylko te dobrze zachowane digitalizuje się szybko. Wszystko zależy też od formatu. Jeśli materiał jest skłonny do przedarć lub sklejony, bywa dramatycznie.
Najcenniejsze zbiory Biblioteki Uniwersyteckiej znajdują się w Oddziale Zbiorów Specjalnych. Dr hab. Rafał Wójcik, kierownik tego oddziału zaznacza, że priorytetem jest cyfrowanie najrzadszych i najstarszych dzieł, które są narażone na działanie czasu. Obecnie digitalizowane są również dokumenty życia społecznego związane z historią Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
– W pierwszej kolejności cyfryzujemy zbiory najrzadsze, najcenniejsze i najstarsze, a także najbardziej narażone na destrukcyjny wpływ przemijającego czasu. Zdigitalizowane są również wszystkie obiekty stanowiące część Narodowego Zasobu Bibliotecznego – mówi dr hab. Rafał Wójcik, kierownik Oddziału Zbiorów Specjalnych BUP.
Metody i technologie
Pracownicy Pracowni Digitalizacji posługują się specjalnymi skanerami, które używają zimnego światła, aby nie uszkodzić starszych publikacji.
– Przy opracowaniu należy podać podstawowe elementy opisu bibliograficznego, takie jak: autor dzieła, tytuł, tytuł uproszczony. Następnie ustalamy adres wydawniczy danej pozycji, datę wydania, opis fizyczny egzemplarza, objętość, liczbę stron numerowanych i nienumerowanych. Opracowanie zawiera także informację, czy jest to zapis nutowy, czy znajdują się w nim ilustracje i jaki jest ich rodzaj – mówi Jakub Łukaszewski, starszy bibliotekarz z Pracowni Starych Druków Oddziału Zbiorów Specjalnych BUP.
Dr hab. Artur Jazdon, pracownik Pracowni Regionalnego Zasobu Bibliotecznego zwraca uwagę na ewolucję bibliotekarstwa od czasów, gdy czytelnicy musieli otrzymywać numeryki do czytelni, po obecność czasopism elektronicznych i dostępność online.
– Dzisiaj studenci będą z niedowierzaniem tego słuchać, ale pamiętam, że w latach siedemdziesiątych czekało się w kolejce na numerek w szatni – wspomina dr hab. Artur Jazdon z Pracowni Regionalnego Zasobu Bibliotecznego Oddziału Zbiorów Specjalnych. – Szatnia rozdawała numerki, dzięki którym można było dostać się do czytelni. Dwadzieścia lat temu, kiedy rozpoczynaliśmy proces digitalizacji, zaczęliśmy również kupować czasopisma elektroniczne. Mówiliśmy wtedy studentom, że nie muszą przychodzić do Biblioteki, że mogą czytać te czasopisma w domu. To się trochę na nas zemściło. Jednak musimy pamiętać, że nadrzędnym celem jest dla nas dostępność dla czytelników, a oni często już nawet nie wiedzą, gdzie fizycznie mieści się Biblioteka – kończy dr hab. Artur Jazdon.
Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa zawiera blisko 3900 tytułów i blisko 8000 woluminów, zgromadzonych w blisko 2,5 mln plików, zajmujących ponad 52 terabajty danych. I, dzięki ogromnej pracy m.in. pracowników BUP, cały czas się rozwija.
Czytaj też: Tu był nielegalny parking. Teraz łąka kwietna z domkami dla owadów oraz kwiaty [ZDJĘCIA]
