We wtorek, 23 maja weszły w życie nowe przepisy związane z formami urlopów i pracą zdalną. Nowością jest to, że pracownik może zwolnić się z pracy z powodu działania siły wyższej.
Nowelizacja przepisów była niezbędna z uwagi na zmiany wprowadzone na mocy Ustawy z dnia 9 marca 2023 roku o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw. Dokument ten wprowadził do kodeksu dwie nowe instytucje: zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej oraz urlop opiekuńczy.
Nowe formy urlopów
Uprawienie do zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej przysługuje pracownikom. Mowa więc o osobach zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Oznacza to, że z nowego prawa nie mogą skorzystać zatrudnieni na podstawie umów cywilnoprawnych.
Zwolnienie od pracy przysługuje pracownikowi z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli jest niezbędna natychmiastowa obecność pracownika. Według Kodeksu pracy taka forma zwolnienia będzie przysługiwać w wymiarze 2 dni lub 16 godzin w ciągu roku kalendarzowego.
Z kolei urlop opiekuńczy może być wykorzystany w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych. Ta forma urlopu przysługuje pracownikowi w wymiarze pięciu dni w roku kalendarzowym.
Siła wyższa – czym jest?
Co ciekawe, siła wyższa nie ma ustawowej definicji. Po wejściu w życie nowelizacji termin ten pojawił się w Kodeksie pracy. Rozumiany jest on jako zjawisko o charakterze nadzwyczajnym, któremu nie można zapobiec normalnymi środkami oraz za które pracownik nie ponosi odpowiedzialności.
Orzecznictwo sądów zwraca uwagę na trzy podstawowe kryteria. Przede wszystkim zdarzenie musi mieć charakter zewnętrzny – swoje źródło ma poza działalnością poszczególnych podmiotów. Dodatkowo, zdarzenie nie może być możliwe do przewidzenia. Co więcej, za siłę wyższą można uznać jedynie sytuację niemożliwą do zapobieżenia.
Zobacz też: Na co dzień mają styczność z niebezpiecznymi substancjami. Zobacz, jak wygląda ich praca
