System liczenia głosów jest bardziej skomplikowany w wyborach do Parlamentu Europejskiego, aniżeli do polskiego Sejmu. Co więcej – konkretna liczba mandatów liczona jest już po wyborach, ponieważ okręgi nie mają swojej przypisanej liczby. Liczenie odbywa się za pomocą matematycznych wzorów. Na ile mandatów mogą liczyć politycy z Wielkopolski i dlaczego frekwencja będzie miała znaczenie?
Wybory do Parlamentu Europejskiego (PE) odbędą się w niedzielę, 9 czerwca. Polacy wybiorą 53 europosłów z 13 okręgów wyborczych. Do podziału mandatów służą dwie metody: D’Hondta i Hare’a-Niemeyera. Ta pierwszy służy do liczenia głosów w całym kraju, a druga do poszczególnych okręgów. Jak to działa?
W skali kraju sprawdza się łączną liczbę wszystkich głosów na komitety wyborcze. Odpadają te, które nie przekroczyły progu 5 proc. (dotyczy też komitetów koalicji). Następnie dzieli się mandaty na pozostałe komitety. Gdy wiadomo już, ile mandatów otrzymuje dana partia, to rozdziela się mandaty po okręgach w odniesieniu do kandydatów, którzy otrzymali na danej liście najwięcej głosów. Teoretycznie, jeśli kandydat z 10. miejsca na liście dostanie więcej głosów od wyborców niż kandydat z 1. miejsca na liście, to on dostaje mandat do PE.
Co decyduje o liczbie mandatów na dany okręg?
W tym przypadku kluczowa jest frekwencja i jej przełożenie na wielkość okręgu. Przykładowo w wyborach parlamentarnych do Sejmu Polska miała 41 okręgów, a do każdego była wcześniej przypisana określona liczba mandatów. Oznacza to, że dzielono mandaty na okręgi, a dopiero potem na partie. W wyborach do PE najpierw dzieli się mandaty na partie, a dopiero później na okręgi.
Poparcie dla partii mierzonej jest w liczbie oddanych głosów. Przewagę mają większe okręgi, ponieważ przykładowo 10 proc. w większym okręgu oznacza więcej oddanych głosów niż 10 proc. w mniejszym okręgu. Szansą dla mniejszego okręgu na większą liczbę mandatów od okręgu większego jest o wiele wyższe poparcie dla danej partii. W przypadku partii, które mają poparcie równomierne w całym kraju, o przyznaniu mandatu decyduje jego wielkość. W przypadku partii, które mają poparcie zróżnicowane, decyduje procent wyborców w danym okręgu, który zagłosował na daną partię. Łatwiej zatem zdobyć mandat w dużym okręgu niż mniejszym. Sprawę ułatwia też wyższe miejsce na liście. W praktyce w okręgach zwyciężają najczęściej kandydaci i kandydatki z 1. miejsca na liście, ponieważ to najczęściej na nich głos oddają wyborcy danej partii. Do podziału pozostają przeważnie pozostałe miejsca.
– Jeśli walczymy o trzy mandaty, to jest to nieco inna walka niż wtedy, kiedy walczymy tylko o jeden mandat przyznawany danej partii w danym okręgu. Wtedy te różnice pomiędzy poszczególnymi kandydatami wydają się mniejsze, wtedy ważne jest, czy dany kandydat ma więź terytorialną ze swoim okręgiem albo, czy jest bardzo medialny – stwierdził dr hab. Jarosław Flis z Uniwersytetu Jagiellońskiego w rozmowie z Polską Agencją Prasową.
Ile mandatów dla Wielkopolski?
Ze względu, że trudno jest wyliczyć liczbę mandatów przed wyborami (decyduje o tym frekwencja powyborcza), w przypadku przewidywania liczby mandatów, sugerować się można poprzednimi wyborami do PE, czyli tymi, które odbyły się w 2019 roku. Wówczas wybrano 52 europosłów.
Najwięcej mandatów (7) otrzymał okręg nr 11 (woj. śląskie). Podium (6 mandatów) zamknęły okręgi nr 4 (Warszawa) i 10 (woj. małopolskie i świętokrzyskie). Dopiero później z liczbą 5 mandatów był okręg nr 7, czyli woj. wielkopolskie. Na 4 mandaty mogli liczyć przedstawiciele z okręgów nr 12 (woj. dolnośląskie i opolskie) i 13 (woj. lubuskie i zachodniopomorskie). Pozostałe, mniejsze okręgi otrzymały od 2 do 3 mandatów.
Czytaj też: „Pokażmy, jaki Poznań jest piękny”. Czym najpierw zajmie się prezydent?
