Kleszcze mogą ukąsić nie tylko podczas leśnych wędrówek. Coraz częściej pojawiają się także w ogrodach, na działkach i w parkach miejskich. Szczególnie aktywne są od wiosny do wczesnej jesieni, a ich liczba rośnie po łagodnych zimach.
Ukąszenie kleszcza łatwo przegapić – przeważnie jest bezbolesne i niezauważalne. Może jednak prowadzić do zakażenia groźnymi chorobami – m.in. boreliozą czy kleszczowym zapaleniem mózgu (KZM).
Jak bezpiecznie usunąć kleszcza samodzielnie?
Jeśli zauważysz kleszcza wbitego w skórę, liczy się czas – im szybciej go usuniesz, tym mniejsze ryzyko zakażenia. Już po 36 godzinach rośnie prawdopodobieństwo przeniesienia niebezpiecznych bakterii.
Do bezpiecznego usunięcia kleszcza najlepiej użyć specjalnych przyrządów dostępnych w aptekach, tzw. kleszczołapek. Pozwalają one precyzyjnie uchwycić pasożyta tuż przy skórze i sprawnie go wyciągnąć. Po usunięciu miejsce wkłucia trzeba starannie zdezynfekować i obserwować przez kilka kolejnych dni.
Nie wolno usuwać kleszcza palcami, igłą ani go wyciskać, rozgniatać, przypalać czy smarować tłustymi substancjami – może to tylko zwiększyć ryzyko zakażenia.
Kiedy skonsultować się z lekarzem?
Do lekarza warto zgłosić się tylko wtedy, gdy po ukąszeniu przez kleszcza pojawią się niepokojące objawy, takie jak zaczerwienienie, obrzęk w miejscu wkłucia, gorączka, nudności, wymioty czy bóle głowy. W takiej sytuacji najlepiej udać się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej lub do punktu nocnej i świątecznej opieki (tzw. wieczorynki). Nie ma potrzeby wzywania pogotowia ani zgłaszania się na SOR.
Borelioza i kleszczowe zapalenie mózgu – jak się chronić?
Dwie najczęstsze choroby, na które można zapaść po ukąszeniu przez kleszcza to borelioza i kleszczowe zapalenie mózgu.
Jak informuje wielkopolski oddział NFZ niewielki odsetek kleszczy jest nosicielami bakterii Borrelia burgdorferi, które powodują boreliozę (chorobę z Lyme). Poza tym nie każdy kontakt z zakażonym kleszczem powoduje zachorowanie. Należy jednak zachować szczególną ostrożność, gdyż z każdym rokiem rośnie liczba leczonych w Wielkopolsce z rozpoznaniem zasadniczym choroba z Lyme. W roku 2015 było to 1 115 osób, natomiast w 2024 już 4 246 osób, co oznacza prawie czterokrotny wzrost.
W przypadku wystąpienia objawów tej choroby, takich jak rumień wędrujący, gorączka, zmęczenie, bóle stawów i głowy, należy jak najszybciej wdrożyć antybiotykoterapię. Nieleczona borelioza może prowadzić do wielu groźnych powikłań neurologicznych, zaburzeń serca czy chorób stawów.
Z kolei kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) to wirusowa choroba ośrodkowego układu nerwowego. U większości osób przebiega bezobjawowo, ale może przyjąć postać dwufazową – podczas I fazy występuje zwykle gorączka, ból głowy i zmęczenie, natomiast podczas II fazy mogą pojawić się objawy zapalenia opon mózgowych – sztywność karku, zaburzenia świadomości, porażenia mięśni.
W przypadku KZM dostępne jest skuteczne szczepienie ochronne, które zalecane jest szczególnie pracownikom leśnym, rolnikom i osobom często przebywającym na łonie natury.
Jak się chronić?
Chcąc zminimalizować ryzyko ukąszenia przez kleszcza, warto podczas spacerów w lesie, prac w ogrodzie czy na działce zadbać o odpowiedni ubiór – zakładać długie rękawy i nogawki, nakrycie głowy oraz stosować repelenty odstraszające pajęczaki. Po powrocie z terenów zielonych należy dokładnie obejrzeć całe ciało, a szczególną uwagę zwrócić na miejsca trudno dostępne, np. za uszami, pod kolanami czy w zgięciach łokci.
Czytaj także: Remont uprzykrza życie uczniom? Rodzice sami o nim zadecydowali
