Jeśli dwa takie same produkty sprzedawane w Polsce i Niemczech różnią się składem to mamy do czynienia z nielegalną praktyką nazywaną dual quality. Naukowcy z Poznańskiego Instytutu Technologicznego – Łukasiewicz i Politechniki Poznańskiej stworzyli Produktoskop, który pomoże bronić praw konsumentów.
Słodycze i chemia z Niemiec są lepsze niż te dostępne w polskich sklepach, mimo że wyprodukowała je ta sama firma? Oficjalnie każdy wyprodukowany na rynku UE produkt, który sprzedawany jest pod taką samą nazwą i w takim samym opakowaniu musi mieć identyczny skład i właściwości. Chodzi o jego smak, zachowanie i trwałość. Jeśli, któryś z tych czynników się nie zgadza mamy do czynienia z podwójną jakością. Jest to nielegalne, o czym świadczą przepisy broniące praw konsumentów.
– Mają oni prawo oczekiwać, że dany sok będzie w 100 proc. z owoców w Hiszpanii i Rumunii, a płyn do płukania będzie zostawiał tak samo długotrwały zapach w Niemczech i Polsce – informują naukowcy.
Do walki z tą nielegalną praktyka może przyczynić się nowe narzędzie stworzone przez poznańskich naukowców. Mowa o Produktoskopie, czyli programie, który powstał w oparciu o sztuczną inteligencję, na zamówienie Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Poznańscy badacze przeanalizowali zamieszone w internecie opinie konsumentów na temat różnych produktów z całej Europy. Sprawdzali również nagrania, obrazy oraz treści zamieszczane na TikToku, Instagramie czy YouTube. Następnie musieli powiązać ze soba konkretne produkty.
– Realizacja tego projektu była możliwa dzięki współpracy z wieloma naukowcami oraz zaangażowaniu zespołu anotatorów, którzy przygotowali dane do procesów uczenia maszynowego. Kluczowym elementem było także opracowanie dedykowanych, wielojęzycznych modułów AI, które zapewniają wysoką szybkość i skuteczność analizy. Dzięki temu UOKiK będzie mógł precyzyjnie identyfikować potencjalne przypadki podwójnej jakości – podkreśla Mikołaj Sobczak z Politechniki Poznańskiej, kierownik naukowy projektu.
Nowe narzędzie będzie reagowało natychmiast, gdy w sieci pojawi się recenzja, która zasugeruje praktykowanie podwójnej jakości. Później taka informacja trafi do UOKiK, gdzie dany produkt zostanie zbadany. Co ważne badanie będzie mogło zostać przeprowadzone bez konieczności zgłaszania takiej potrzeby przez konsumenta. Program powstał w ramach grantu Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) w ramach programu INFOSTRATEG III.